طی
50 سال گذشته، جمعیت جهان، دو برابر شده است و این جمعیت، اکثرا شهر نشینی
و رفاه موجود در آن را می‌پسندند. به همین علت، تقاضای مردم برای لوازم
الکترونیکی بسیار افزایش یافته و سبب افزایش تولیدات لوازم الکترونیکی و هم
چنین ضایعات، شده است. این مسئله
یکی از بحران‌های موجود در قرن حاضر است که اگر به درستی مدیریت نشود،
خسارات جبران ناپذیری به دنبال خواهد داشت.
مهمترین بخش مدیریت این بحران، بازیافت صحیح زباله‌های الکترونیکی و استفاده از منابع موجود در آن، میباشد. بازیافت زباله‌های الکترونیکی،
نیاز به مواد اولیه را کاهش داده و سبب افزایش سود آوری می‌شود. این کار
هم چنین با کاهش پسماند‌های الکترونیکی، مشکلات زیست محیطی ناشی از آنها
را نیز کاهش می‌دهد. برای یک بازیافت صحیح با بازدهی بالا و مصرف کمترین
انرژی و زمان، وجود دستگاه‌های بازیافت و روش‌های نوین، امری ضروری و دارای
اهمیت است.
در این مقاله به بررسی دستگاه‌های بازیافت زباله‌های الکترونیکی، و روش‌های موجود برای بازیافت صحیح و آسان، خواهیم پرداخت.
روش‌های موجود، برای دفع زباله‌های الکترونیکی
زباله‌های
الکترونیکی انواع مختلفی از مواد را با خود حمل می‌کنند. موادی هم چون
فلزات خاص، شیشه، پلاستیک، و مواد فرعی دیگر، که در صورت بازیافت درست،
بسیار مفید و کاربردی هستند. هریک از این مواد، روش ویژه و منحصر به فردی
برای بازیافت دارند که توسط دستگاه‌های مختلف بازیافت و طی پروسه‌های زمان
بر، انجام می‌شود. به علت صرف زمان و هزینه بالا، بازیافت مواد باید برای
شرکت بازیافت کننده، سود زیادی داشته باشد تا انرژی و هزینه لازم را صرف
کند. به همین دلیل، موادی چون فلزات، بیشتر بازیافت می‌شوند و دستگاه‌های
موجود برای بازیافت آنها نیز، از تنوع بالایی برخوردار هستند.
برای
بازیافت مواد موجود دو روش استفاده از حرارت، و استفاده از مایعات شیمیائی
وجود دارد. روش حرارتی صرف انرژی بالا و هزینه زیادی می‌خواهد که البته
برای استخراخ فلزاتی همانند طلا، این روش مقرون به صرفه است. در این روش
جریان‌هایی از زباله‌های مایع به وجود می‌آید که نقطه ضعفی برای بازیافت
مایع فلزات، به شمار می‌رود. البته در حال حاضر و با پیشرفت تکنولوژی،
فرآیندهای هیبریدی و واکنش‌های دفع این زباله‌های مایع، وارد عرصه بازیافت
شده و بازدهی را بسیار افزایش داده اند
انواع دستگاه‌های موجود، برای بازیافت زباله‌های الکترونیکی
دستگاه‌های موجود برای دفع ضایعات الکترونیکی،
به سه بخش دستگاه‌های فعال در زمینه ذوب و بازیافت حرارتی، دستگاه‌های
فعال در بخش بازیافت شیمیایی، و دستگاه‌های موجود برای بازیافت فیزیکی،
تقسیم می‌شوند. به علت تفاوت در درجه ذوب و محلولیت فلزات، پلاستیک، شیشه و
...، برای هر نوعی از مواد موجود در پسماند‌های الکترونیکی، این دستگاه‌ها
متفاوت و متنوع اند.
دستگاه‌های بازیافت فیزیکی:
این دستگاه‌ها
بیشتر برای پلاستیک و شیشه موجود در زباله‌های الکترونیکی، استفاده می‌شود.
از جمله این دستگاه‌ها می‌توان به شریدرها(خردکن)، دستگاه‌های سیم کش،
دستگاه‌های پوست کن، دستگاه آسیاب پلاستیک و خردکن شیشه، گیوتین و
دستگاه‌های پرس کننده اشاره کرد.
دستگاه‌های بازیافت حرارتی:
این
دستگاه‌ها شامل کوره‌های حرارتی متنوعی همانند کوره‌های ذوب بوته ای،
کوره‌های ریخته گری مقاومتی، کوره‌های ذوب تشعشعی، کوره کاپولا، کوره کوپل،
کوره‌های ریخته گری القایی و کوره قوس الکتریکی می‌شوند. از دستگاه‌های
دیگر مورد استفاده در زمینه بازیافت حرارتی، می‌توان به هات پلیت‌ها و هات
واشینگ‌ها اشاره کرد.
دستگاه‌های بازیافت شیمیائی:
در این روش، نیاز
به طیف گسترده ای از لوازم آزمایشگاهی، همانند وسایل و ظروف آزمایشگاهی،
حلال‌های شیمیائی چون اسید کلریدریک و اسید نیتریک، هود‌های آزمایشگاهی،
ترمومتر، انواع قیف و کاغذ‌های پی اچ، وجود دارد. همچنین نیاز به
فناوری‌های مختلف هیبریدی، برای کاهش جریان‌های شیمیائی و زباله‌های جاری،
از ملزومات این روش بازیافت هستند.
در حالت کلی، با تمام امکانات و
دستگاه‌های موجود، نمی‌توان تمام مواد موجود در زباله‌های الکترونیکی را
بازیافت کرده و به چرخه تولید بازگرداند. پیشرفت تکنولوژی‌های بازیافتی و
دستگاه‌هایی که هم اکنون وجود دارد، بازیافت 70 درصدی فلزات موجود در
زباله‌های الکترونیکی را امکان پذیر کرده‌اند. پس از بازیافت باقی مانده
مواد باید به روشی صحیح و کم خطر، دفن و یا سوزانده شود.
